ဒီေဆာင္းပါးေလးကို ဖတ္ျပီးအရမ္းၾကိဳက္လို႕ ျပန္လည္ကူးယူေဖၚျပေပးလိုက္ပါတယ္။

ဒီေဆာင္းပါးေလးကို ဖတ္ျပီးအရမ္းၾကိဳက္လို႕ ျပန္လည္ကူးယူေဖၚျပေပးလိုက္ပါတယ္။

တရားခံဘယ္သူလဲ..... (ကေလးပညာေရး စိတ္ပညာ)

ကၽြန္မတို႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ အနာဂါတ္ဟာ ေနာင္မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြရဲ႕ လက္ထဲမွာဘဲရွိပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္

ျဖစ္ရပ္ (၁)

ကေလးငယ္သည္ လြယ္အိတ္ကို ေ၀ွ႕ရမ္းလ်က္ အိမ္ရွိရာသို႕ အေျပးလာေန၏။ လမ္းတြင္ ေတြ႕သမွ် ေရအိုင္ငယ္၊ ရႊံ႕ကြက္ငယ္တို႕ကို လႊားခနဲ လႊားခနဲ ခုန္ေက်ာ္၍ လာသည္။
သူ႕မ်က္ႏွာမွာ အေပ်ာ္ျဖင့္ ၀င္းပေန၏။ အိမ္သို႕ ျမန္ျမန္
သူျပန္ေရာက္ခ်င္လွၿပီ။ သူ႕ေအာင္ျမင္မႈကို မိဘႏွစ္ပါးအား ေျပာျပခ်င္လွၿပီ။
အားရ၀မ္းသာ ျဖစ္သြားၾကမည့္ မိဘတို႕၏ ပီတိမ်က္ႏွာကို ျမင္ခ်င္လွၿပီ။ “ဒါမွ
င့ါသား ... ကြ” ဟူေသာ အေဖ၏ ခ်ီးမြမ္းသံကို ၾကားခ်င္လွၿပီ။
ၿပံဳးရယ္လ်က္ရွိေသာ အေမ၏ အနမ္းေႏြးေႏြးကို ခံယူခ်င္လွၿပီ။ ကေလးငယ္သည္
ေျခလွမ္းမ်ားကို အရွိန္ပိုျမွင့္လိုက္၏။

ေရွ႕မွာ အိမ္ကို ျမင္ေနရၿပီ။

အိမ္ေရွ႕တြင္ စိုက္ပ်ိဳးထားသည့္ တစ္ေပခြဲခန္႕ ျမင့္ေသာ ပုဏၰရိပ္ပင္တန္းကို သူ ခုန္ေက်ာ္လိုက္၏။ ခါတိုင္း ဘယ္လိုမွ မလြတ္ဘဲ သစ္ခက္သစ္ညႊန္႕တို႕ကို
ေျခဖ်ားျဖင့္ ခတ္မိၿမဲ ျဖစ္ေသာ္လည္း သည္ေန႕အဖို႕ လံုး၀ လြတ္လြတ္ကၽြတ္ကၽြတ္
ျဖစ္သြားသည့္အခါ သူ အံ့ၾသသြားေလသည္။ သို႕ရာတြင္ ၾကာၾကာ မအံ့ၾသႏိုင္ဘဲ
အိမ္ေပၚသို႕ တဒုန္းဒုန္း ေျပးတက္သြားခဲ့သည္။ ပါးစပ္ကလည္း “အေဖေရ ...
အေမေရ” ဟု ေအာ္ေခၚလာခဲ့၏။

အေဖသည္ ဧည့္ခန္းထဲက ပက္လက္ကုလားထိုင္မွာ ထိုင္ေနသည္။ ဆူညံစြာ ေျပးတက္လာသည့္ သားျဖစ္သူကို မ်က္ေမွာင္ကုတ္၍ ၾကည့္ေန၏။ ကေလးငယ္သည္ ဖခင္ကို ျမင္ေသာအခါ
အေျပးကေလး ခ်ဥ္းကပ္သြားေလသည္။

“အေဖ ... ကၽြန္ေတာ္ စာေမးပြဲေအာင္တယ္ဗ် သိလား”

“ဟင္ ဟုတ္လား၊ တယ္ေတာ္ပါလား၊ လာစမ္းပါဦးကြ”

အနီးသို႕ေရာက္သည္ႏွင့္ အေဖ၏ လက္တစ္ဖက္ ေျမာက္တက္သြားသည္ကို ရိပ္ခနဲ ျမင္လိုက္ရ၏။ မေရွးမေႏွာင္းပင္ ျဖန္းခနဲ အသံႏွင့္အတူ သူ႕နားရင္းမွာ ပူခနဲ
ခံစားလိုက္ရၿပီး မ်က္စိထဲမွာ ၀င္းခနဲ ျဖစ္သြား၏။ ကေလးငယ္၏ ဦးေခါင္းသည္
ေရွ႕သို႕ စိုက္ခနဲ က်သြားေလသည္။

မယံုႏိုင္စြာ၊ ထို႕ေနာက္ ထိတ္လန္႕စြာ ေမာ့ၾကည့္မိေသာအခါ အေဖ၏ အနီေရာင္မ်က္ႏွာကို ျမင္လိုက္ရသည္။

“ေအာင္႐ံုနဲ႕ ဘာလုပ္ရမွာလဲ”

ကေလးငယ္သည္ ပါးစပ္အေဟာင္းသား၊ မ်က္လံုးအျပဴးသားႏွင့္ ေမာ့ၾကည့္ေန၏။ ႏႈတ္ခမ္းမ်ား တုန္လႈပ္စျပဳလာသည္။

“ေဟ့ေကာင္ ငါေမးေနတယ္ေလ၊ ေအာင္႐ံုနဲ႕ မင္းဘာလုပ္မွာလဲ”

ကေလးဆီမွ ေျဖသံအစား ႐ိႈက္သံတစ္ခ်က္ ထြက္လာ၏။ အေဖသည္ ဘီ႐ိုေပၚမွ ႀကိမ္လံုးကို ဆြဲယူလိုက္သည္။

“ေမးမေနပါနဲ႕ရွင္၊ ဒီေလာက္ အေဆာ့မက္ေနမွေတာ့ ထိပ္ဆင့္ ဘယ္ခ်ိတ္ပါ့မလဲ၊ ေျပာစမ္း ... ပထမက ဘယ္သူရသလဲ၊ ေမမီစိုး မဟုတ္လား”

အိမ္ခန္းထဲမွ ထြက္လာေသာ မိခင္ျဖစ္သူ၏ အသံျဖစ္သည္။ မ်က္ရည္ေပါက္ေပါက္ က်ေနၿပီျဖစ္ေသာ ကေလးငယ္က ေခါင္းညိတ္လိုက္သည့္အခါ အေမက တစ္ခ်က္မဲ့လိုက္၏။

“ဟင္း ... သူ႕အေမနဲ႕ ေစ်းထဲေတြ႕ရင္ တမင္ စကားစပ္ၿပီး ၾကြားဦးမွာ၊ သူမ်ားၾကြားတာ ခံရဦးမယ္။ ေတာက္ ...”

“ကိုင္း ... လာခဲ့စမ္း၊ ဟိုဘက္လွည့္”

တင္ပါးေပၚသို႕ က်ေရာက္လာေတာ့မည့္ ႀကိမ္လံုးကို အသက္ေအာင့္ ငံ့လင့္ေနသည့္ ကေလးငယ္၏ မ်က္လံုးမ်ားမွာ အေရာင္မဲ့ မ်က္လံုးေသမ်ား ျဖစ္ေနေလသည္။

ေမးခြန္း - ကေလးမွာ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္စိတ္၊ မိမိကိုယ္ကို တန္ဖိုးထားစိတ္ နည္းပါးသြားၿပီး ညံ့သည္ထက္ ညံ့လာလွ်င္ ကေလးေၾကာင့္ပါလား ... မိဘေၾကာင့္ပါလား။

The Child is the father of the Man.

William Wordsworth

ျဖစ္ရပ္ (၂)

“ျဗန္း ... ျဗန္း”

စားပြဲေပၚ ႀကိမ္လံုးက်သံေၾကာင့္ သူငယ္တန္း (ခ) ႐ုတ္ခ်ည္း ၿငိမ္ဆိတ္သြား၏။ ငါးႏွစ္အရြယ္ ကေလးငယ္တို႕သည္ မ်က္လံုးကေလးမ်ား ၀ိုင္းကာ ဆရာမကို
ၾကည့္ေနၾက၏။

“ဆူလွခ်ည္လား၊ ပါးစပ္ေတြ ပိတ္၊ စာအုပ္ေတြ ဖြင့္၊ ဒါ အိမ္မဟုတ္ဘူး။ ေက်ာင္း ... ေက်ာင္း”

မ်က္ႏွာတင္း၍ ေလသံမာေသာ ဆရာမသည္ ႀကိမ္လံုးကို စားပြဲေပၚသို႕ အသံျမည္ေအာင္ ပစ္တင္လုိက္သည္။

“ကဲ အားလံုး 'ဏ' ႀကီး တစ္မ်က္ႏွာ ေရးၾကရမယ္။ အခုအခ်ိန္အတြင္း ၿပီးေအာင္ ေရးရမွာေနာ္။ ေနာက္ထပ္ တစ္မ်က္ႏွာကို အိမ္စာ လုပ္ခဲ့ၾကရမယ္။ ၾကားၾကလား၊
ကိုင္း ... ေရးၾကေတာ့”

တစ္တန္းလံုး တိတ္ဆိတ္လ်က္ ရွိသည္။ စာအုပ္ေတြ ေရွ႕မွာထားကာ ခံုေတြေပၚမွာ ကေလးငယ္မ်ား ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးေတြ ထိုင္ေနၾကသည္။ လက္ကေလးေတြက လြဲ၍ သူတို႕
မလႈပ္ရွားႏိုင္ၾက။ မလႈပ္ရွား၀ံ့ၾက။

ဒုတိယခံုတန္း အစြန္းမွ ေမမီစိုးသည္ သူႏွင့္ ေဘးခ်င္းယွဥ္လ်က္ တစ္ဖက္ခံုစြန္းမွ စည္သူေအာင္ 'ဏ' ႀကီး အေရးမွားေနေၾကာင္း၊ ေတြ႕လိုက္ရ၏။ သူက စည္သူေအာင္ကို
တိုးတိုးေလး ေခၚလိုက္သည္။

“စည္သူေအာင္ စည္သူေအာင္ နင္ေရးတာ မွားေနတယ္။ ကႀကီး ျဖစ္ေနတယ္”

စည္သူေအာင္က တစ္ခ်က္လွည့္ၾကည့္၏။ သူ႕မ်က္ႏွာမွာ စိတ္႐ႈပ္ေထြးေနပံု ရသည္။

“ေဟာဒီမွာ ဏႀကီးက ဒီလိုေရးရတာ”

ေမမီစိုးက သူ႕စာအုပ္ ေထာင္ျပလိုက္သည္။

“ေမမီစိုး”

ဆရာမ၏ အသံက မိုးခ်ဳန္းသလို ျမည္ဟည္းသြား၏။ ေမမီစိုး၏ လက္ထဲက စာအုပ္ လြတ္က်သြားေလသည္။

“ဘာျဖစ္လို႕ စကားေျပာရတာလဲ၊ အခုခ်က္ခ်င္း၊ ခံုေပၚမွာ ဒူးေထာက္စမ္း၊ ဒူးေထာက္ၿပီး ေရး၊ ေနာက္တစ္ခါ လႈပ္၀ံ့ လႈပ္ၾကည့္စမ္း၊ ႀကိမ္လံုးစာ မိသြားမယ္”

ေမမီစိုးသည္ ခံုေပၚတြင္ ဒူးေထာက္လိုက္ရ၏။ သူ႕တစ္ကိုယ္လံုး တုန္ေနသည္။ ဒူးႏွစ္ဖက္၏ ေအာက္မွာ ဇီးေစ့လား ေက်ာက္ခဲငယ္ေလးလား မသိ၊ ဖိမိလ်က္သား ျဖစ္ေနသည္။
သို႕ေသာ္ သူေနရာ မေရႊ႕ရဲ၊ မလႈပ္ရဲ၊ သည္အတိုင္း ေပ၍ စာေရးရ၏။ ၾကာေသာ္
ဖိမိထားသည့္ ေနရာက တစ္စတစ္စ နာက်င္၍လာသည္။ နဖူးမွာ ေခၽြးေတြ စို႕လာ၏။
အတန္းထဲမွာ သူတစ္ေယာက္တည္း ဒူးေထာက္ေနရသည့္အျဖစ္။ ဒူးေအာက္က
ျပင္းထန္လာသည့္ ေ၀ဒနာ၊ အရွက္ႏွင့္ နာက်င္မႈ။ နာက်င္မႈႏွင့္ အရွက္။ အရွက္၊
နာက်င္မႈ၊ အေၾကာက္၊ အေၾကာက္၊ အေၾကာက္။

သည္းမခံႏိုင္ေတာ့သည္၏ အဆံုး၌ ေမမီစိုး ငိုခ်လိုက္ေလသည္။

“ေအာင္မယ္ ဒူးေထာက္ခိုင္းတာေလးကို ငိုတယ္ေပါ့။ အေတာ္ အငို၀ါသနာပါတယ္နဲ႕ တူတယ္၊ ထြက္ခဲ့စမ္း ေရွ႕ကို”

ႀကိမ္လံုးသံ ျဗန္းခနဲေအာက္၌ သူငယ္တန္း (ခ) သည္ တုန္လႈပ္သြားေလသည္။

ေမးခြန္း - အနာဂတ္တြင္ ႀကီးျပင္းလာမည့္ ကေလးအတြက္ ၿငိမ္၀ပ္စြာ နားေထာင္ျခင္းသည္ တန္ဖိုးျဖစ္ပါသလား။ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ားအား ႐ိုင္းပင္းကူညီစိတ္ကို
ပ်ိဳးေထာင္ မေပးသင့္ဘူးလား။

လူေတြဟာ ခ်ယ္ရီသီးနဲ႔ စေတာ္ဘယ္ရီသီးေလးေတြ ဘယ္လိုအရသာ ရွိတယ္ဆိုတာ သိေအာင္ကေလးေတြ နဲ႔ ငွက္ကေလးေတြကိုု ေမးရမယ္။

Johann Wolfgang von Goethe

ျဖစ္ရပ္ (၃)

“ကဲဟယ္”

ေဒါက္ခနဲ ေခါင္းေခါက္ခံလိုက္ရေသာ ကေလးသည္ မ်က္ရည္လည္လာ၏။ မိခင္၏ အားမလို အားမရ ျဖစ္မႈ၊ စိတ္မရွည္မႈတို႕သည္ ေဒါသအျဖစ္ ေျပာင္းသြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။

“ဒီေလာက္ေလးမွ မတြက္တတ္ဘူးလား ... ဟင္။ ေထာင္စမ္း၊ ညာဘက္လက္က လက္ေလးေခ်ာင္းေထာင္၊ ဘယ္ဘက္က လက္သံုးေခ်ာင္းေထာင္၊ ဟာ ... ေလးေခ်ာင္း ေထာင္ပါဆို၊
မေထာင္တတ္ဘူးလား။ ေလးေခ်ာင္း၊ ေလးေခ်ာင္း၊ ေဟာဒီလို ေလးေခ်ာင္း”

ကေလးမွာ အေယာင္ေယာင္ အမွားမွား ျဖစ္ေနရွာ၏။ သံုးႀကိမ္ အေခါက္ခံရၿပီးမွ လက္ေလးေခ်ာင္း ေထာင္ျဖစ္သြားသည္။

“ဟုတ္ၿပီ ကဲ ... ေပါင္းေတာ့၊ ေလးနဲ႕ သံုးေပါင္း၊ ဟဲ့ ေပါင္းေလ၊ ဘာေၾကာင္ၾကည့္ေနတာလဲ”

“တစ္ ... ႏွစ္ ... သံုး ... ငါး ... ေျခာက္”

“ ဘာ သံုး ၿပီးရင္ ဘာလဲ။ ဟဲ့ ... သံုး ၿပီးေတာ့ ဘာ ... လဲ ... ဟား တစ္ႏွစ္သံုးေလးေတာင္ မေရတတ္ေတာ့ဘူးလားဟင္။ အဖ်င္း၊ အ.အ၊ အတံုး၊ နင္ ေတာ္ေတာ္ညံ့ပါလား။ ဟိုဘက္အိမ္က မိႏြယ္တို႕ဆို အေပါင္းအႏႈတ္ေတာင္ ေဂ်ာင္းေဂ်ာင္းေျပးေနၿပီ။ နင္ကေတာ့ ေဆာ့ဖို႕ပဲ သိတဲ့ေကာင္။ သြား ... လက္ပိုက္ၿပီး တစ္နာရီတိတိ
ရပ္ေန၊ သြား ... ငါမျဖဳတ္ခုိင္းေသးဘဲ လက္ျဖဳတ္မယ္ မႀကံနဲ႕ တိုင္မွာ
ႀကိဳးနဲ႕ တုပ္ထားမယ္။ သံုးနဲ႕ေလး မေပါင္းတတ္မခ်င္း ေဆာ့ရလိမ့္မယ္ မထင္နဲ႕”

ဂဏန္းမေပါင္းတတ္သျဖင့္ အခန္းေထာင့္မွာ ေတြေ၀စြာ လက္ပိုက္၍ ရပ္ေနရေသာ ကေလးငယ္သည္ ေလးႏွစ္အရြယ္ ျဖစ္ပါသည္။

ေမးခြန္း - မိခင္သည္ စာတတ္သည္ဟု သူ႕ကိုယ္သူ ေျပာလွ်င္ သင္ လက္ခံပါမည္လား။

ကေလးငယ္တစ္ေယာက္ဟာ

ပညာရွိတစ္ေယာက္ မေျဖႏိုင္ေလာက္တဲ့ ေမးခြန္းေတြ ေမးတတ္ၾကပါ္တယ္။

အမည္မသိ

(၁)“သားသမီးကို ခ်စ္ရင္ အိပ္ေပ်ာ္ေနမွ နမ္းပါ” တဲ့။

ဘယ္ေသာကာလတုန္းက စတင္ ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ အဆိုအမိန္႕လည္း မသိပါဘူး။ ၾကည့္ရတာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ေရွးေဟာင္း လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေပၚ ၾသဇာႀကီးခဲ့ပံု ေပၚတဲ့ ေရွးျမန္မာႀကီး
တစ္ေယာက္ေယာက္ရဲ႕ အယူအဆ ျဖစ္မွာပါပဲ။ ဒီစကားကို ကၽြန္ေတာ္ ငယ္ငယ္တုန္းက
အဘိုးအဘြားေတြ ေျပာၾကဆိုၾကတာ ၾကားခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္
ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ သေဘာထားပါ။ ကေလးေတြဟာ သူတို႕ကို မိဘေတြက
ခ်စ္မွန္းသိရင္ ကဲတတ္တယ္၊ ေရာင့္တတ္တယ္၊ ဆိုဆံုးမဖို႕ မလြယ္ေတာ့ဘူး။
ၾကာရင္ ပ်က္စီးသြားမွာပဲလို႕ ထင္ခဲ့ၾကတာကိုး။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကေလးဆိုတာ
ႏွိမ္ထားမွ၊ ေၾကာက္ေအာင္လုပ္ထားမွ တန္ကာက်မယ္၊ ႏို႕မဟုတ္ရင္ “ငယ္ေသာ္ကား
သား၊ ႀကီးေသာ္ က်ားတည့္၊ ငယ္ေသာ္ သမီး၊ ႀကီးေသာ္ မီးတည့္”
ျဖစ္သြားလိမ့္မယ္လို႕ ယူဆလိုက္ၾကတာေပါ့။ အဲဒီ ေရွးေဟာင္း အယူဟာ
အခုအခ်ိန္အထိ အရွိန္မကုန္ေသးပါဘူး။

“အိမ္က သားက သံုးႏွစ္ရွိၿပီ။ သိပ္ဆိုးတာပဲ၊ အေဖလည္း မေၾကာက္၊ အေမလည္း မေၾကာက္ဘူး။ အိမ္ေဘးက ဦးရာဂ်ဴးဆိုတဲ့ ကုလားႀကီးကိုေတာ့ ေၾကာက္တယ္၊ သူဆိုးၿပီ
ငိုၿပီဆိုရင္ “ဦးရာဂ်ဴးေရ” လို႕သာ ေအာ္ေခၚလိုက္ တစ္ခါတည္း ၿငိမ္ၿပီး
တိတ္သြားေတာ့တာပဲ။ ကေလးဆိုတာ သူေၾကာက္ရမယ့္ လူတစ္ေယာက္ေတာ့ ရွိမွရွင့္”
လို႕ မိခင္တစ္ေယာက္က ေျပာပါတယ္။ သူ႕ခမ်ာ သူ႕သားကေလးမွာ အေၾကာက္တရား
ရွိတာကို ဂုဏ္ယူေနပံုပါပဲ။ သူ႕စကား ၾကားရတဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္ ငယ္ငယ္တုန္းက
ေၾကာက္ေအာင္ အလုပ္ခံရပံုကို သတိရမိေသးေတာ့။ ကၽြန္ေတာ္ ငိုေၾကာရွည္ေနတဲ့အခါ
ကၽြန္ေတာ့္ကို ထိန္းတဲ့ အေဒၚႀကီးက “ဟာလ၀ါႀကီး လာေနၿပီ၊ လာေနၿပီ”
ဆိုလိုက္ရင္ ခ်က္ခ်င္း အငိုတိတ္ရေတာ့တာ၊ ဟာလ၀ါဆိုတာ ဘာမွန္း မသိဘဲနဲ႕
ေၾကာက္လိုက္ရတာေလ။ ေနာင္ ႀကီးလာမွ ဟာလ၀ါဆိုတာ အေတာ္စားလို႕ေကာင္းတဲ့
မုန္႕တစ္မ်ိဳးမွန္း သိရေတာ့တာ။

သားသမီးကို အိပ္ေပ်ာ္ေနမွ နမ္းရဲၾကရွာတဲ့ မိဘမ်ိဳးကို ငယ္ငယ္တုန္းက ေတြ႕ဖူး ျမင္ဖူးပါတယ္။ သူတို႕ခမ်ာ သားသမီးေတြ ေရွ႕မွာ မ်က္ႏွာကို တည္တည္ႀကီး
လုပ္ထားၾကရရွာပါတယ္။ ေလသံကိုလည္း တင္းတင္းမာမာ ျဖစ္ေအာင္ အားစိုက္ၿပီး
ေျပာၾကရရွာပါတယ္။ ႐ိုက္ႏွက္အျပစ္ေပးဖို႕ လိုလာၿပီ ထင္ရင္လည္း
လက္မေႏွးေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရရွာပါတယ္။ ရင္ထဲက တကယ္ျဖစ္ေနတဲ့
ခ်စ္ျခင္းေမတၱာရဲ႕ လကၡဏာပံုရပိ္ေတြ မေပၚေအာင္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္တည္းထားရတာ၊
အတြင္းစိတ္ ခံစားမႈကို ဆန္႕က်င္ၿပီး သ႐ုပ္ေဆာင္ျပေနရတာေတြဟာ အေတာ္ေတာ့
ပင္ပန္းၾကရွာမွာပါ။ ဘာျဖစ္လို႕ သူတို႕ အဲဒီလို ျဖစ္ေနၾကရတာလဲ။

“မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆကို လက္ခံ ယံုၾကည္ထားလို႕ပါ။ ၿပီးေတာ့ ကေလးရဲ႕ သဘာ၀ကို နားမလည္ၾကလို႕ပါ။ ၿပီးေတာ့ တန္ဖိုးထားမႈေတြ လြဲေနလို႕ပါ” လို႕ စိတ္ပညာ ဆရာတစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဒီအေမွာင္ကမၻာထဲကို ကေလးငယ္ေတြကိုေခၚလာပါတယ္။

ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီအေမွာင္ကမၻာ လိုအပ္ေနတဲ့ အလင္းကို ကေလးငယ္တစ္ေယာက္ ကသာ ေဆာင္ၾကဥ္းႏိုင္မွာ မို႕လို႕ပါဘဲ။

Liz Armbruster

(၂) ေၾကာက္ေအာင္လုပ္တာ ေကာင္းပါသလား

ေလာကမွာ ေၾကာက္စရာအေကာင္းဆံုးက အေၾကာက္တရားပဲတဲ့။ ကေလးေတြရဲ႕ အေၾကာက္တရားကိစၥ အေရးႀကီးပါတယ္။

ႏိုင္ငံတိုင္းရဲ႕အဖိုးအထိုက္တန္ဆံုး သယံဇာတဟာ ေရနံမဟုတ္ပါဘူး။

သစ္ေတာ မဟုတ္ပါဘူး။တြင္းထြက္ မဟုတ္ပါဘူး။

ကေလးေတြပါ။

ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ အေရးအႀကီးဆံုး ပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ ကေလးေတြပါ။

သူတို႕အေပၚ တန္ဖိုးထားမႈ အနည္းအမ်ားဟာ သက္ဆိုင္ရာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ စံခ်ိန္စံညႊန္း ဂရပ္မ်ဥ္း အနိမ့္အျမင့္ကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ သူတို႕ကို
အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ ေပးျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုး အနာဂတ္
ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈပါပဲ။

အဲသေလာက္ အေရးတႀကီး တန္ဖိုးရွိတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ ရင္ထဲကို ေၾကာက္စိတ္သြင္းေပးလိုက္တာဟာျဖင့္ အနာဂတ္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို ေျမျမွဳပ္သၿဂႋဳဟ္ဖို႕ က်င္းတူးေပးလိုက္တာပါပဲ။

ေန႕စဥ္ဘ၀ရဲ႕ စိန္ေခၚခ်က္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ တုန္႕ျပန္ ျပဳမူပံုေတြဟာ ကေလးသူငယ္ဘ၀က ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈ မကင္းတတ္ပါဘူး။ ဒီလို
ဆိုလိုက္တာနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇနဲ႕ အစဦး ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႕
သားေကာင္လံုးလံုး ျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္
ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ ေစာေစာပိုင္း ႏွစ္ကာလေတြရဲ႕ ၾသဇာဟာ အနည္းနဲ႕အမ်ား
ကၽြန္ေတာ္တို႕အေပၚမွာ ရွိေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ကေလးေတြနဲ႕ လူႀကီးေတြဟာ တစ္ခုတည္းေသာ ကမာၻမွာ ေနထိုင္ၾကတာလို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ထင္ေနၾကတယ္။ မဟုတ္ပါဘူး။ ကေလးဟာ သူ႕ကမာၻေလးနဲ႕သူ သီးျခားေနေနတာပါ။
ကေလးအတြက္ ဒီေလာကႀကီးဟာ အသစ္စက္စက္ပါ။ အရာရာဟာ စိတ္၀င္စားစရာပါ။ သူတို႕ဟာ
ကေလးကမာၻမွာ အံ့ၾသမႈ၊ ထိတ္လန္႕မႈေတြနဲ႕ သီးျခားေနၾကတဲ့ ကေလးေတြသာ
ျဖစ္ပါတယ္။ အရြယ္ေရာက္ၿပီး လူႀကီးကမာၻထဲကို သူတို႕ဘာသာ သူတို႕
တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ မွန္မွန္ကန္ကန္ တိုးထြက္လာႏိုင္ဖို႕ လက္ဦးဆရာေတြ
အေရးႀကီးလွပါတယ္။

“မိဘေတြက ကိုယ္ ျဖစ္ေစခ်င္တာေတြကို အေၾကာက္တရားနဲ႕ ဇြတ္ အဓမၼ ပံုသြင္းေပးေနၾကရင္ေတာ့ ကေလးေတြဟာ စိတ္က်န္းမာ ရင့္က်က္တဲ့၊ လူမႈေရး
သိနားလည္တဲ့၊ စိတ္သတၱိနဲ႕ ျပည့္၀တဲ့၊ ေန႕စဥ္ ဘ၀မွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို
ယံုၾကည္ပိုင္ႏိုင္တဲ့ လူႀကီးေတြ ျဖစ္လာဖို႕ ခက္ပါတယ္။
ေမတၱာဓာတ္လႊမ္းၿခံဳၿပီး နားလည္မႈရွိတဲ့၊ လံုၿခံဳတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မွာ
လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ႀကီးျပင္းခြင့္ရဖို႕ လိုပါတယ္” လို႕ စိတ္ေရာဂါကု ပါရဂူ ေဒါက္တာ ေရာဘတ္ရွီးက “ကေလး၏ ပထမ ငါးႏွစ္” ဆိုတဲ့ စာအုပ္မွာ ေရးခဲ့ပါတယ္။

ၾကီးျမတ္တဲ့ ပုဂိဳလ္ဆိုတာ သူ႔ရဲ႕ကေလးဘဝ ႏွလံုးသား မဆံုးရႈံးေသးတဲ့သူျဖစ္တယ္။

Mencius, Book IV

စာေရးဆရာမႀကီး ၾကည္ေအးရဲ႕ “ေမတၱာမီးအိမ္” ၀တၳဳမွာလည္း ဒီသေဘာေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ အတၱႀကီးလြန္းလွတဲ့ ဖခင္တစ္ေယာက္ရဲ႕ စ႐ိုက္အဖြဲ႕ဟာ ေက်ာစိမ့္စရာပါ။
သမီးကေလး လူမွန္းသိစ အရြယ္မွာပဲ မိခင္ျဖစ္သူက လင္ေယာက္်ားရဲ႕ဒဏ္
မခံႏိုင္ေတာ့တဲ့အတြက္ ထြက္ေျပးသြားတဲ့အခါ ဖခင္ရဲ႕ နာက်င္မႈနဲ႕ အခ်စ္ဟာ
သမီးေလး “အျဖဴ” အေပၚ ပံုၿပီး က်ေရာက္လာခဲ့တယ္။ အခ်စ္ႀကီးသေလာက္
ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းစြာ ဖိႏွိပ္ ဆက္ဆံခဲ့တဲ့ ဖခင္ရဲ႕ တင္းက်ပ္တဲ့ စည္းကမ္းေတြ၊
အျပစ္ေပးမႈေတြ ေအာက္မွာ ႀကီးျပင္းလာရတဲ့ အျဖဴဟာ စိတ္ေ၀ဒနာသည္ တစ္ေယာက္
ျဖစ္လာခဲ့ရတယ္။ အျဖဴရဲ႕ မသိစိတ္က ဖခင္ကို ေသေစခ်င္ေနတယ္။ ဖခင္ေသၿပီး
ငရဲခံေနရတယ္လို႕ အိပ္မက္မက္ၿပီးတိုင္း အျဖဴဟာ စိတ္ေရာဂါေဆး႐ံုကို
ေရာက္ေရာက္ သြားရတာပါပဲ။ အသက္ သံုးဆယ္နီးပါး ေရာက္တဲ့အထိ အိမ္နဲ႕ ေဆး႐ံု
လြန္းျပန္သြားေနခဲ့ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေခါင္းမာလွတဲ့ ဖခင္ကေတာ့ သူ႕စ႐ိုက္ကို
မေျပာင္းလဲခဲ့ပါဘူး။ “က်ဳပ္သမီးကို က်ဳပ္ေလာက္ ဘယ္သူမွ မခ်စ္ႏိုင္ဘူး” လို႕
သူက နာက်င္စြာ ေပါက္ကြဲပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ခ်စ္သူ ဆရာ၀န္ရဲ႕ အားေပးကူညီမႈနဲ႕
အျဖဴဟာ သူ႕ကိုယ္သူ ေတြ႕ရွိေအာင္ လုပ္ခဲ့ရပါတယ္။ အမွန္ကို ရင္ဆိုင္ရဲေအာင္
အားထုတ္ခဲ့ရပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္ေရးရာအားျဖင့္ ဖခင္ကို မွီခိုေနရတဲ့ အျဖစ္က
လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီလိုနဲ႕ အျဖဴဟာ သူဘယ္သူပဲလို႕
ပီသလာေအာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ယူရတဲ့ အေၾကာင္း ေဒၚၾကည္ေအးက
သူရဲ႕ အံ့ၾသႏွစ္သက္ဖြယ္ စကားေျပအတတ္နဲ႕ ေရးဖြဲ႕ထားလိုက္တာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ
ကိုယ့္ကိုယ္ကို အျဖဴလို႕ ထင္ျမင္လိုက္ရတဲ့ အထိပါပဲ။

ကိုယ္ေျပာတဲ့အတိုင္း ကေလးေတြက နားေထာင္လိုက္နာတာကို မိဘနဲ႕ ဆရာေတြက သေဘာက်ပါတယ္။ ဒါကို တန္ဖိုးလို႕ ျမင္ပါတယ္။ မွန္ပါတယ္။ ခ်စ္ခင္စိတ္ကို အေၾကာင္းခံတာဆိုရင္
ဒါဟာ တန္ဖိုးပါ။ ဒါေပမယ့္ ေၾကာက္ရြံ႕စိတ္ကို အေၾကာင္းခံတာဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ
စဥ္းစားစရာ ကိစၥပါ။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ အသက္ ႏွစ္ႏွစ္နဲ႕ ငါးႏွစ္ၾကားအရြယ္
ကေလးငယ္ေတြဟာ လူႀကီး ေျပာတာကို နားမေထာင္တတ္ၾကပါဘူး။ ဒါဟာ သဘာ၀က်ပါတယ္။
ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ ဒီအရြယ္ပိုင္းမွာ ကေလးငယ္ဟာ သူ႕ကိုယ္သူ ယံုၾကည္စိတ္၊ သူကိုယ္တိုင္ စူးစမ္း လုပ္ကိုင္ၾကည့္ခ်င္စိတ္ေတြ တိုးပြားလို႕ပါပဲ။
တစ္ခါတစ္ခါမွာေတာ့ လူႀကီးေတြက သူ႕ကို ဂ႐ုစိုက္ စိတ္၀င္စားမႈ ျပတာကို
လိုခ်င္လို႕ တမင္ နားမေထာင္တာလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ လူႀကီးေတြ အဖို႕မွာေတာ့
ေအာင့္သက္သက္ ျဖစ္ရတာေပါ့။ “ဒါေပမယ့္ ကေလးေတြမွာ ဒီသဘာ၀ ရွိတယ္ဆုိတာ
သိထားရင္ သူတို႕ကို ဘယ္လိုဆက္ဆံရမယ္ဆိုတာ နားလည္ႏိုင္ပါတယ္” လို႕
ေဒါက္တာေရာဘတ္ရွီးက ရွင္းျပပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ လူႀကီးေတြကေတာ့ နားလည္ဖို႕ မႀကိဳးစားၾကတာ မ်ားပါတယ္။ တစ္ႀကိမ္ႏွစ္ႀကိမ္ ေျပာလို႕ နားမေထာင္ဘူးဆိုရင္ ႀကိမ္လံုးဆီ
မ်က္စိေရာက္ေတာ့တာပါ။ “ဒီေလာက္ ေခါင္းမာလွတဲ့ ကေလး။ လာခဲ့စမ္း၊ နင့္အက်င့္ကို ခၽြတ္ရမယ္”
ဆိုၿပီး ႀကိမ္ကို ၀င္ေတာ့တာပါ။ ကိုယ့္ရဲ႕ေဒါသကို ႐ုိက္ႏွက္ျခင္းနဲ႕
ေျဖေဖ်ာက္ဖို႕သာ အာ႐ံုထားၾကတာမို႕ ကေလးရဲ႕ ခံစားမႈကိုေတာ့
ဂ႐ုမစိုက္တတ္ၾကပါဘူး။ ကိုယ္ေျပာတာကို ကေလး နားလည္ေအာင္ လုပ္ခ်င္လာေအာင္
အားမထုတ္ေတာ့ဘဲ ဆူပူဟိန္းေဟာက္လို႕ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ႀကိမ္လံုး
ကိုင္လိုက္လို႕ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အလြယ္တကူ ေျဖရွင္းပစ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒီနည္းက
လြယ္တယ္ေလ။ ပညာမလိုဘူး။ အျပန္အလွန္ ညွိႏိႈင္း ေဆြးေႏြးစရာ မလိုဘူး။
ဒါမလုပ္နဲ႕ လုပ္ရင္ ႐ိုက္မယ္။

ကေလးေတြ သိပ္ေဆာ့ရင္လည္း လူႀကီးက မႀကိဳက္ပါဘူး။ အပူအပင္မရွိ ေဆာ့ခဲ့ရ၊ ေပ်ာ္ခဲ့ရတဲ့ ကေလးဘ၀ကို သူတို႕ကိုယ္တိုင္ ေမ့ေလ်ာ့သြားခဲ့လို႕လား မသိဘူး။
ကေလးေတြ ဆူညံေအာ္ဟစ္မယ္၊ တဒုန္းဒုန္းနဲ႕ ေျပးလႊားခုန္ေပါက္မယ္ဆိုရင္
သူတို႕က ေျခာက္လွန္႕ ေငါက္ငမ္းၾကပါတယ္။ ေငါက္လို႕မရရင္ ႐ိုက္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သုေတသီေတြကေတာ့ ေဆာ့ကစားတာဟာ ကေလးအတြက္ အေရးႀကီးတယ္လို႕
ေျပာၾကပါတယ္။ လူႀကီးေတြေျပာတဲ့ ေဆာ့တယ္ဆိုတာ အမွန္ေတာ့ ကေလးေတြ
အလုပ္လုပ္ေနတာပါ။ သူတို႕ သင္ယူေနတာပါ။ ကေလးေတြ မီးျခစ္ကိုင္မယ္၊
ကတ္ေၾကးကိုင္မယ္၊ ဓားကိုင္မယ္ဆိုရင္ “ ဟဲ့ ... ဟဲ့ ... မကိုင္နဲ႕
ေလာင္သြားလိမ့္မယ္၊ ရွသြားလိမ့္မယ္” ဆိုၿပီး အလန္႕တၾကား
ေအာ္ဟစ္ဟန္႕တားလိုက္ရင္ ကေလးဟာ ဒီပစၥည္းေတြအေပၚ ေၾကာက္စိတ္၀င္ၿပီး မထိရဲ၊
မကိုင္ရဲ ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ ကေလးကို ေၾကာက္ေအာင္လုပ္မဲ့အစား “ဒါကို
ဒီလို လုပ္ရတယ္၊ ဓားမရွေအာင္ ဒီလို ကိုင္ရတာ” လို႕ သင္ျပၿပီး အက်ိဳးနဲ႕
အျပစ္ကို ရွင္းလင္းျပမယ္ဆိုရင္ ကေလးဟာ အသစ္တစ္ခုကို တတ္ေျမာက္
သိရွိၿပီဆိုၿပီး ရဲ၀ံ့အားတက္သြားမွာပါ။

ကေလးငယ္ေတြဟာ ဂီတမပါဘဲ ကျပႏိုင္သူေတြျဖစ္ပါတယ္။

William Stafford

ကစားျခင္းဟာ ကေလးအတြက္ သင္ယူေနျခင္းပါပဲ။

ဒါေပမယ့္ ေက်ာင္းမွာ ကေလးငယ္ေတြဟာ စာအုပ္ေရွ႕မွာ၊ ခံုေနာက္မွာ အခ်ိန္အၾကာႀကီး ၿငိမ္ၿငိမ္ေလး ထိုင္ေနတာကို တန္ဖိုးလို႕ ဆရာေတြက ယူဆၾကပါတယ္။ အတန္းႀကီးတဲ့
ေက်ာင္းသားေတြအဖို႕ေတာ့ မွန္သင့္သေလာက္ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အတန္းငယ္တဲ့
ကေလးေတြအဖို႕ေတာ့ မသင့္ေတာ္ဘူးလို႕ ပညာရွင္ေတြက ေျပာလာၾကပါၿပီ။

“အသက္ငါးႏွစ္နဲ႕ ရွစ္ႏွစ္ကေလးေတြကို အတန္းႀကီးေတြ သင္သလို သင္ဖို႕ မေကာင္းပါဘူး။ သူတို႕ကို တစ္မ်ိဳးသင္ရပါတယ္။ စာသင္ခန္းထဲမွာ လႈပ္ရွားသြားလာေနရတာထက္
ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးထိုင္ၿပီး ဆရာ ေျပာသမွ် နားေထာင္ေနရတာက ကေလးငယ္ေတြအဖို႕
ပိုၿပီး ၿငီးေငြ႕ပင္ပန္းေစပါတယ္။ ကေလးေတြရဲ႕ သဘာ၀က တစ္ေနရာတည္းမွာ
ၿငိမ္ၿပီး အၾကာႀကီး မထိုင္ႏိုင္ပါဘူး” လို႕ သင္ၾကားမႈ ပညာရွင္တစ္ဦးက
ဆိုပါတယ္။ ပညာေရးသမား တစ္ေယာက္ကေတာ့ ဒီလိုေတာင္ ဆိုပါရဲ႕။ “ကေလးေလးေတြကို
စာအုပ္ေတြ၊ ခံုေတြ ၾကားမွာ တစ္ေန႕လံုး ထိုင္ခိုင္းထားရမယ္ဆိုတာ
အေတာ္ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ အေတြးအျမင္ပဲ” တဲ့။

တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးတဲ့ ေနရာေတြက သူငယ္တန္း စာသင္ခန္းေတြကို ၾကည့္ရင္ ကေလးေတြဟာ ဆရာ၊ ဆရာမနဲ႕အတူ ကစားၾက၊ ပံုေျပာၾက လုပ္ေနတာကို ျမင္ရပါလိမ့္မယ္။ ေက်ာင္းဆိုတာ စာေတြသင္တဲ့
ေနရာလို႕ အစြဲရွိထားသူေတြ အဖို႕ေတာ့ အံ့အားတသင့္နဲ႕ ဘ၀င္မက် ျဖစ္ေကာင္း
ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ စာသင္ခန္းဆိုတာ ထိုင္ေနၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြေရွ႕မွာ ဆရာက
ရပ္ၿပီး စာသင္ေနတာ၊ စာသင္သံနဲ႕ စာအံသံမွ တစ္ပါး အျခားအသံ
မရွိသင့္တဲ့ေနရာလို႕ ထင္ျမင္သူေတြကေတာ့ “အမယ္ေလး ပ်က္စီးကုန္ပါၿပီ” လို႕
ေအာ္ေကာင္း ေအာ္ပါလိမ့္မယ္။

မွန္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ ေက်ာင္းဆိုတာ အတန္းႀကီးငယ္မေရြး စာေတြသင္တဲ့ေနရာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာကို ႀကိမ္လံုးနဲ႕ တြဲၿပီး
ျမင္ေလ့ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူငယ္တန္းမွာေတာင္ ဆရာက စာသင္ခ်ိန္မွာ တစ္ေယာက္နဲ႕
တစ္ေယာက္ စကားေျပာရင္ မႀကိဳက္ပါဘူး။ ျမင္ရင္ ၾကားရင္ အျပစ္ေပးပါတယ္။
အျပစ္ေပးခံရမွာ ေၾကာက္တာနဲ႕ ဒီအရြယ္ ကေလးငယ္ေတြမွာ အေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္တဲ့
မိတ္ေဆြဖြဲ႕ျခင္း၊ အတူပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း ေတြ ေပ်ာက္ပ်က္ရပါတယ္။ အမွန္မွာေတာ့
အေပါင္းအသင္း ဖြဲ႕ျခင္းဆိုတဲ့ “အ” တစ္လံုးဟာ “အေရး၊ အဖတ္၊ အတြက္” ဆိုတဲ့
“အ” သံုးလံုးထက္ ဒီအရြယ္မွာ ပိုၿပီး အဓိကက်တယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႕
ေခတ္တုန္းက မသိခဲ့ၾကဘူးေလ။ မသိေတာ့ ကေလးေတြ အရိုက္ခံရတာေပါ့။
ကေလးေတြ ေၾကာက္စိတ္၀င္ေတာ့တာေပါ့။ အစပိုင္းမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ (၂)ကို
ျပန္ၾကည့္ရင္ အတန္းငယ္ ကေလးေလးေတြကို အတန္းႀကီး ကေလးေတြနဲ႕ တသေဘာတည္း
ျမင္တာေၾကာင့္ စာသင္ခန္းတြင္း ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ အျပန္အလွန္
ကူညီျခင္း စိတ္ဓာတ္ေတြ ထိခိုက္သြားႏိုင္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ လိုလားအပ္တဲ့
ဒီစိတ္ဓာတ္ေတြအစား မလိုလားအပ္တဲ့ ေၾကာက္စိတ္ေတြ ၀င္သြားရျခင္းသာ
အဖတ္တင္ရပါတယ္။

ၿပီးေတာ့ ကေလးငယ္ေလးေတြကို စာေတြ အမ်ားႀကီးသင္တဲ့ ကိစၥ။ ဒါဟာ မေကာင္းဘူးဆိုတဲ့ အျမင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဆီမွာ ရွိၿပီးသားပါ။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာေတာ့
မိဘေတြရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က ကိုယ့္ကေလး စာျမန္ျမန္တတ္ေစခ်င္တယ္။
စာေတာ္ေစခ်င္တယ္၊ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ အေတာ္ဆံုး ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။
ၿပိဳင္ဆိုင္ခ်င္တယ္။ ဒီေတာ့ ျပင္ပ မူႀကိဳေက်ာင္းေတြက မိဘေတြအႀကိဳက္ စာေတြ
သင္ေပးၾကပါေရာ။ အဲဒီလို မိဘနဲ႕ ဆရာရဲ႕ ဖိအားေတြေအာက္မွာ ကေလးငယ္ခမ်ာ
မႏိုင္၀န္ထမ္းရေတာ့တာပဲ။

“ငါးႏွစ္အရြယ္ ကေလးငယ္ဟာ စာဖတ္တတ္ဖို႕ မလိုေသးဘူး”လို႕ ပညာရွင္ေတြ သတိေပးၾကေပမယ့္ ကေလးဟာ ႀကိမ္တို႕ၿပီး အေမာင္းခံေနရရွာတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ ေက်ာင္းဆိုတာ သူ႕အတြက္ ငရဲခန္းလို႕ ခံစားသြားႏိုင္ပါတယ္။
ေက်ာင္းကို ေၾကာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ပညာသင္တယ္ဆိုတာ ေပ်ာ္စရာ ျဖစ္မလာဘဲ
ႏွိပ္စက္ညွင္းပန္းျခင္းလို႕ ခံစားသြားမယ္ဆိုရင္ ပညာကို မုန္းသြားႏိုင္တယ္။
ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခုလံုးကို မုန္းသြားႏိုင္တယ္။ လူေတြကို မုန္းသြားႏိုင္တယ္။
ဒါ အႏၲရာယ္သိပ္ႀကီးတဲ့ ကိစၥပါ။

“သူငယ္တန္းက ကေလးတစ္ေယာက္ကို 'က' ႀကီး ႏွစ္မ်က္ႏွာေရးဖို႕ အိမ္စာေပးလိုက္တဲ့ အဓိပၸာယ္က ဘာလဲ။ အဓိပၸာယ္ အမွန္က သူ႕လက္ေခ်ာင္းကေလးေတြကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း ျဖစ္လာေအာင္ ေလ့က်င့္တာက အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ပါ။ ကႀကီးဆိုတာ ဘာအဓိပၸာယ္မွန္းလဲ မသိဘဲနဲ႕ အလံုး (၁၀၀) ေရးၿပီးဖို႕က အဓိက မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အခုဟာက မိဘေတြေရာ တခ်ိဳ႕ဆရာေတြေရာ အဓိပၸာယ္ေကာက္ပံု
လြဲေနၾကတယ္” လို႕ ပညာေရး သုေတသနဌာနက ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလို
နားလည္ပံု လြဲတဲ့အတြက္ အိမ္စာလုပ္ဖို႕ ေၾကာက္ေနရွာတဲ့ ကေလးငယ္ဟာ
အ႐ိုက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ငတံုး၊ ငအ၊ ငဖ်င္း စသည္ျဖင့္ ဖိႏွိပ္
မာန္မဲမႈေသာ္လည္းေကာင္း ခံရပါတယ္။

“အမွန္ေတာ့ ကေလးေတြက ျပႆနာ မဟုတ္ဘူးဗ်။ တကယ့္ ျပႆနာက လူႀကီးေတြ” လို႕ စိတ္ပညာ ဆရာတစ္ဦးက ရယ္ေမာပါတယ္။

ကေလးေတြကို ဘာျဖစ္လို႕ ေၾကာက္ေအာင္ လုပ္တတ္ၾကသလဲဆိုေတာ့ လူႀကီးေတြ ကိုယ္ႏိႈက္က ေၾကာက္ေအာင္ အလုပ္ခံခဲ့ၾကရလို႕ပါ။ သူတို႕ကိုယ္ႏိႈက္မွာကိုက ေၾကာက္စိတ္ေတြ
ရွိေနလို႕ပါ။ သူတို႕ကိုယ္တုိင္မွာလည္း ဘ၀ဆိုတာႀကီးရဲ႕ ႀကိမ္လံုးနဲ႕
အ႐ိုက္ကို ခံေနရတာကိုး၊ ေလာကမွာ စြမ္းအင္မဲ့ေလေလ ဘ၀ရဲ႕ အ႐ိုက္ကို
ပိုခံရေလေလလို႕ စြဲမွတ္ယံုၾကည္လာၾကတဲ့အခါ ကိုယ့္မ်ိဳးဆက္ကို စြမ္းအင္ေတြ
ျပည့္ေစခ်င္စိတ္နဲ႕ အဓမၼ ႀကိဳးစားၾကေတာ့ပါပဲ။ ဒီလိုဆိုျပန္ေတာ့ အမွန္တကယ္
သနားစရာ ေကာင္းေနတာက လူႀကီးေတြ ျဖစ္ေနပါေရာလားဗ်။

ကေလးေတြဟာ လူဦးေရရဲ႕ သံုးပံုတစ္ပံုရွိျပီး ကၽြႏု္ပ္တို႔အာလံုးရဲ႕ အနာဂါတ္ေတြပါ။

Select Panel for the Promotion of Child Health, 1981

(၃) ႀကိမ္လံုးအေၾကာင္း စဥ္းစားမိတိုင္း အထက္တန္း ေက်ာင္းသားဘ၀တုန္းက ႀကံဳခဲ့ရတာေလး တစ္ခုကို အၿမဲသတိရေနမိပါတယ္။

ျမန္မာစာအခ်ိန္မွာ ပင္ရင္းစကားေျပ လက္ေရြးစင္ထဲက “မင္းတုန္းမင္းႏွင့္ ငါးေျခာက္ျပား” ေဆာင္းပါးကို သင္ၿပီးစေပါ့။ မင္းတုန္းမင္း ငယ္ရြယ္စဥ္ ေမာင္လြင္ဘ၀က စံေက်ာင္းဆရာေတာ္ဆီမွာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ရတယ္။ တစ္ေန႕မွာ အင္းသားႀကီး ငၾကဴက
ငါးေျခာက္ျပားႀကီး တစ္ျပား လာၿပီးလွဴတယ္။ ဆရာေတာ္က ငါးေျခာက္ကို
သိပ္ႀကိဳက္ပါသတဲ့။ ေက်ာင္းမွာကလည္း ငါးေျခာက္ ျပတ္လပ္ေနခ်ိန္ျဖစ္ေတာ့
ဆရာေတာ္က ေမာင္လြင္ကို က်က္သေရခန္းထဲမွာ ေသေသခ်ာခ်ာ
သိမ္းခိုင္းလိုက္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေန႕ ဆရာေတာ္ ဆြမ္းဘုဥ္းေပးတဲ့အခါ
ေမာင္လြင္ကို ငါးေျခာက္ဖုတ္ခိုင္းေတာ့ ငါးေျခာက္က ရွာမေတြ႕ေတာ့ဘူး။
ဆရာေတာ္က လက္ေဆးၿပီး ႏွမ္းဆီေမႊးေမႊးနဲ႕ ေရာက္လာမယ့္ ငါးေျခာက္ဖုတ္ကို
ေစာင့္ေနတာေပါ့။ ေမာင္လြင္မွာ ဘယ္လိုမွ ရွာေဖြ ေမးျမန္း စံုစမ္းလို႕မရဘဲ
ဗ်ာမ်ားေနခိုက္ “ဟဲ့ ... ငလြင္ မရေသးဘူးလား” လို႕ ေမးလိုက္ေတာ့
ညွိဳးညွိဳးငယ္ငယ္နဲ႕ပဲ ငါးေျခာက္ျပားႀကီး ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့အေၾကာင္း
တင္ေလွ်ာက္ရေတာ့တယ္။ “ငလြင္ ... လာခဲ့” လို႕ ထား၀ယ္ႀကိမ္ကို ဆြဲၿပီး
ေခၚလိုက္တဲ့ ဆရာေတာ့္အသံက ေက်ာင္းသားအားလံုးရဲ႕ ႏွလံုးသားကို ကန္လန္႕ျဖတ္ ၀င္သြားပါသတဲ့။
“ဟဲ့ ... ငလြင္ နင္ဟာ ဘုရင့္သား၊ အေၾကာင္းညီညႊတ္ရင္ ႏိုင္ငံကို
အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္ ရမယ့္သူ၊ ဒီလုိလူက ငါးေျခာက္ျပားေလး တစ္ခ်ပ္ကိုေတာင္
လံုၿခံဳေအာင္ မေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ရင္ ႏိုင္ငံကို နင္ ဘယ္လို လံုၿခံဳေအာင္
လုပ္ႏိုင္ေတာ့မလဲ” လို႕ ေမးၿပီး အခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာ ႐ိုက္ႏွက္ဆံုးမပါသတဲ့။

ဒီေဆာင္းပါးကို သင္ၿပီးေတာ့ ဆရာက သင္႐ိုးထဲက ေမးခြန္းေတြကို အေျဖခိုင္းပါတယ္။ ေမးခြန္းတစ္ခုက “စံေက်ာင္းဆရာေတာ္၏ ဆံုးမမႈကို သင္လက္ခံပါသလား” လို႕ အဓိပၸာယ္မ်ိဳး ေပါက္တဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ေနာက္တစ္ေန႕ ျမန္မာစာ အခ်ိန္ေရာက္ေတာ့ ဆရာဟာ အတန္းထဲကို ေျခသံျပင္းျပင္းနဲ႕ ၀င္လာပါတယ္။
အေျဖလႊာေတြကို စားပြဲေပၚ ဘုန္းခနဲ ျမည္ေအာင္ ပစ္ခ်လိုက္ပါတယ္။
ဆရာ့မ်က္ႏွာက နီၿပီးတင္းလို႕။ တစ္တန္းလံုးကို ေ၀့၀ဲၿပီး ၾကည့္တယ္။
တစ္တန္းလံုးကလည္း ၿငိမ္လို႕။ ဆရာ ဘာျဖစ္လာတာပါလိမ့္လို႕ ေတြးေနၾကပံုပဲ။

ဆရာက ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ နာမည္ကိုေခၚၿပီး အတန္းေရွ႕ ထြက္ခိုင္းပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးခံုက ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ ထြက္လာပါတယ္။ ဆရာက အေျဖလႊာတစ္ရြက္ကို
ဆြဲထုတ္ၿပီး အဲဒီေက်ာင္းသားကို ေပးလိုက္တယ္။

“ဒါ မင္းအေျဖလား”

“ဟုတ္ပါတယ္ ဆရာ”

“ေအး တစ္တန္းလံုးၾကားေအာင္ ဖတ္စမ္း”

နည္းနည္း အံ့ၾသေနပံုနဲ႕ ေက်ာင္းသားက သူ႕အေျဖကို ဖတ္ပါတယ္။ မွတ္မိသေလာက္ဆိုရင္ စံေက်ာင္းဆရာေတာ္ရဲ႕ ဆံုးမပံုကို သူမႀကိဳက္ေၾကာင္း၊ ဆံုးမမႈ သေဘာထားကို
သံသယ ျဖစ္မိေၾကာင္း၊ ဆရာေတာ္ရဲ႕ အဲဒီအခ်ိန္က စိတ္ခံစားမႈဟာ တပည့္ကို
လမ္းညႊန္ခ်င္စိတ္ထက္ မိမိ အလြန္တရာ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့ ငါးေျခာက္ဖုတ္ကို
ဘုဥ္းမေပးရတဲ့အတြက္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေဒါသစိတ္က ပိုၿပီး
ႀကီးမားေနႏိုင္ေၾကာင္း၊ ၿပီးေတာ့ ဒီကိစၥဟာ ဒီေလာက္ ႐ိုက္ႏွက္ အျပစ္ ေပးစရာ
မလိုေၾကာင္း၊ နား၀င္ေအာင္ ဆံုးမလွ်င္ ရပါလ်က္ႏွင္ ့ေသရာပါ အမာရြတ္ထင္ေအာင္
႐ိုက္ႏွက္ျခင္းဟာ ေဒါသစိတ္ေၾကာင့္ဟု သံသယ ျဖစ္စရာရွိေၾကာင္း၊
ဘုရားသားေတာ္တို႕ မည္သည္ ရသတဏွာျဖင့္ ဆြမ္းဘုဥ္းမေပးသင့္သည္ကို
သတိရသင့္ေၾကာင္း၊ ဆရာကိုယ္တိုင္က ဤ၀ိနည္းကို မထိန္းသိမ္းႏိုင္ပါဘဲ၊
တပည့္ကို ဆံုးမျခင္းမွာ စဥ္းစားဖြယ္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အသားနာမွ အ႐ိုးစြဲေအာင္ မွတ္မယ္လို႕
ထင္ၿပီး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အျပစ္ေပး ဆံုးမခဲ့ေပမယ့္ မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္မွာ
ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္ခုလံုးကို အဂၤလိပ္လက္ ထိုးေပးလိုက္ရတဲ့အတြက္
ဒီဆံုးမနည္းဟာ မေအာင္ျမင္ေၾကာင္း၊ အဲဒီလိုေတြ ေျဖထားတာဗ်။
တစ္တန္းလံုးကေတာ့ တခိခိနဲ႕ ရယ္ၾကတယ္။ သူတစ္ေၾကာင္းဖတ္လိုက္၊ ခိခနဲ
က်ိတ္ရယ္လိုက္ၾကနဲ႕။ ဆရာကေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြရယ္ေလ ေဒါသထြက္ေနေလပါပဲ။

ေက်ာင္းသားဖတ္ၿပီးသြားေတာ့ ဆရာက သူ႕ကိုေမးတယ္။

“ မင္း ငါ့ကို ေနာက္တာလား”

“ဟာ ... မဟုတ္ဘူး ဆရာ။ ကၽြန္ေတာ္ ေမးခြန္းကို ေျဖတာပါ”

“ကဲ ... အားလံုး သူေျဖတာကို လက္ခံၾကသလား၊ တစ္ေယာက္စီ ေမးမယ္၊ ကဲ ... မင္းကစ၊ သူေျဖတာ မွန္သလား မွားသလား”

ပထမဆံုး အေမးခံလိုက္ရတဲ့ ေရွ႕ဆံုးခံုက ေက်ာင္းသားဟာ ႐ုတ္တရက္ ဘာေျဖရမွန္း သိပံု မရဘူး။ အေျဖရွင္ ေက်ာင္းသားကို ၾကည့္လိုက္၊ ဆရာ့ကို ၾကည့္လိုက္၊ ေဘးဘီကို
ၾကည့္လိုက္နဲ႕။ ကၽြန္ေတာ္စိတ္ထဲမွာေတာ့ အဲဒီ ေက်ာင္းသားရဲ႕ အေျဖကို
ႀကိဳက္ေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း သူ႕လို ခံစားမိတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ သူ႕လို
မေျဖတတ္ဘူး။ သူ႕လို ေထာင့္ေစ့ေအာင္ မျမင္တတ္ဘူး။ ၿပီးေတာ့ သူ႕လို
မေျဖရဲဘူး။ တစ္တန္းလံုး လိုလိုလည္း ကၽြန္ေတာ့္လိုပဲလို႕ ထင္တယ္။ သူတို႕
မ်က္ႏွာေတြကို ၾကည့္ရင္ သိသာပါတယ္။

“ေဟ့ေကာင္ ေျဖေလကြာ”

ေရွ႕ဆံုးက ေက်ာင္းသားခမ်ာ တုန္သြားပါတယ္။ အေျဖရွင္ေက်ာင္းသားကို တစ္ခ်က္ ခိုးၾကည့္ၿပီး ေခါင္းငံု႕ခ်လိုက္တယ္။ တကယ္ေတာ့ ဆရာက မွန္သလား၊
မွားသလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းႏွစ္ခုကို ေမးေနတယ္ဆိုေပမယ့္ အမူအရာ၊ ေလသံ၊
ဖန္တီးထားတဲ့ အေငြ႕အသက္ေတြက “မွားတယ္လို႕ ေျဖစမ္း။ မေျဖရင္ ႀကိမ္လံုး”လို႕
ေျပာၿပီးသား ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဆရာဟာ ေက်ာင္းသားေတြကို လိမ္ေနသလို သူတရားပါတယ္
ျဖစ္ေအာင္ သူကိုယ္တိုင္လည္း ျပန္လိမ္ေနတာပါ။ ဒါကို အဲဒီ ေက်ာင္းသားလည္း
သေဘာေပါက္ဟန္ တူပါရဲ႕။

“သူေျဖတာ မွားပါတယ္”

“ဟုတ္ၿပီ၊ ေနာက္တစ္ေယာက္”

“မွား ... အဲ ... မွားပါတယ္”

“ေနာက္တစ္ေယာက္”

“မွားပါတယ္”

တစ္ေယာက္ၿပီး တစ္ေယာက္ ေမးလာလိုက္တာ ကၽြန္ေတာ့္အလွည့္ ေရာက္လာပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ထရပ္လိုက္တယ္။ အသက္တစ္ခ်က္ ျပင္းျပင္းရွဴလိုက္တယ္။

“မွားပါတယ္”

အေျဖရွင္ ေက်ာင္းသားကို မၾကည့္ရဲပါဘူး။ ေခါင္းငံု႕ၿပီး ခံုေပၚက စာအုပ္ကိုပဲ စိုက္ၾကည့္ေနမိတယ္။ ထူးျခားတာက ေက်ာင္းသားအားလံုးက အဲဒီလိုပဲ။
လူကုန္သြားေတာ့ ဆရာက အဲဒီေက်ာင္းသားကို ေနာက္ေျပာင္မႈနဲ႕ အတန္းေရွ႕မွာ
႐ိုက္ပါတယ္။ ႀကိမ္လံုးသံ တစ္ခ်က္ၾကားရတိုင္း ကၽြန္ေတာ့္ခႏၶာကိုယ္
တစ္ေနရာမွာ နာနာသြားသလိုပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ အ႐ိုက္ခံေနရသလိုပဲ။
တစ္တန္းလံုးလည္း ကၽြန္ေတာ့္လိုပဲ ခံစားေနရမွာပါ။

အဲဒီေက်ာင္းသားဟာ ေက်ာင္းေျပာင္းသြားပါတယ္။

ကိုယ့္ထင္ျမင္ခ်က္ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရဲတဲ့ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဆံုး႐ံႈးလိုက္ပါတယ္။ဆရာ့မွာ အဲဒီလို တပည့္မ်ိဳး ဆံုး႐ံႈးလိုက္ပါတယ္။ ေက်ာင္းမွာ ဒီလို ေက်ာင္းသားမ်ိဳး ဆံုး႐ံႈးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီက ဆန္႕ေတြးလိုက္ရင္ေတာ့
ႏိုင္ငံေပါ့ခင္ဗ်ာ။ ဒါ ဆံုး႐ံႈးမႈပါ။

ဘာျဖစ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ခံစားမႈခ်င္း တူပါလ်က္နဲ႕ သူ႕လို မေျဖရဲခဲ့တာလဲ။ ေျဖရဲသူ ရွိလာတာေတာင္ ကၽြန္ေတာ္က ဘာျဖစ္လို႕ သူမွန္တယ္လို႕ မေျပာရဲခဲ့တာလဲ။

အာ႐ံုထဲမွာေတာ့ ငယ္စဥ္ကတည္းက ႀကံဳႀကိဳက္ဆံုစည္းခဲ့ရတဲ့ ႀကိမ္လံုးေတြ၊ ႀကိမ္လံုးေတြ၊ ႀကိမ္လံုးေတြ ...။ ခက္ထန္တဲ့ အမူအရာေတြ။

၀ဲခနဲ ... ၀ဲခနဲ

တင္းခနဲ ... တင္းခနဲ

ရႊမ္းခနဲ ... ရႊမ္းခနဲ

အေမေရ ... ကၽြန္ေတာ္ေၾကာက္လွခ်ည့္။

ကေလးေတြမွာ အတိတ္လည္းမရွိဘူး၊ အနာဂါတ္လည္းမရွိဘူး။

သူတို႔ေလးေတြဟာ ပစၥဳပၸဳန္တည္႔တည္႔မွာ ႏွစ္ျခိဳက္ေနသူေတြပါ။

Jean de la Bruyere

(၄)

အဲသလိုနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ေသြးထဲမွာ အေၾကာက္မ်ိဳးေစ့ေတြ ပြားမ်ားလာၿပီး အရြယ္ရလာတာနဲ႕အမွ် ေၾကာက္သီးေတြ တတြဲတြဲ၊ ေၾကာက္ပြင့္ေတြ တေ၀ေ၀နဲ႕။

လုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႕ လိုအပ္တဲ့ ျပႆနာေတြ၊ အခက္အခဲေတြ ရွိရင္လည္း ကၽြန္ေတာ္ ဘာမွ မေျပာရဲဘူး။ အျပဳဘက္က ျမင္ၿပီး ေျပာင္းလဲပစ္ရင္
အက်ိဳးရွိမယ္ဆိုတာ ေသေသခ်ာခ်ာႀကီး သိေနျမင္ေနပါလ်က္ကနဲ႕ အထက္လူႀကီး
မႀကိဳက္မွာစိုးလို႕ ကၽြန္ေတာ္ ဘာမွ အႀကံမျပဳရဲပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္ဆီက အႀကံ၊
အေတြး၊ အျမင္၊ သေဘာထားေတြကိုလည္း ဘယ္သူကမွ မေတာင္းၾကဘူးေလ။ သင္ခဲ့ရတဲ့
ပညာေတြ စာအုပ္ထဲ ျပန္သြားလည္း သြားေပေရာ့ေပါ့။ ေဟာဒီ ပေရာဂ်က္ဟာ
ဘယ္ေနရာမွာ မွားေနတယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္

ျမင္ေပမယ့္ ဒါဟာ ေျပာရမယ့္ ကိစၥလို႕ ကၽြန္ေတာ္ မထင္ေတာ့ဘူး။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ အဲဒါ ကၽြန္ေတာ္ မွန္တယ္လို႕ ထင္လာတယ္။

ကၽြန္ေတာ့္အထက္ အဆင့္အဆင့္၊ ေအာက္အဆင့္ဆင့္က လူေတြအားလံုးက ဒါကို မွန္တယ္ ထင္လာၾကရင္ျဖင့္ ...

ဌာန မနာဘူးလား။

တိုင္းျပည္ မနာဘူးလား။

ပညာရပ္ အျမင္နဲ႕ၾကည့္ရင္ တစ္ကမာၻလံုးနဲ႕ လူသားအားလံုး နာပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ...

An honest man is always a child.

၀န္ခံခ်က္။ ။ http://alinsek.blogspot.com/ မွ ကူးယူေဖၚျပပါသည္။